Huzursuz bacak (Restless Leg) sendromu nedir?
Huzursuz bacak sendromu otururken ve yatınca bacaklarda olağandışı bir rahatsızlık hissi ile kendini g?steren genellikle hastalar tarafından tam olarak ifade edilemeyen ancak uyluk, bacak ve ayaklarda, hatta bazı hastalarda kollarda ?rperme, kaşınma, ağrıma, ezilme, yanma, karıncalanma olarak ifade edilebilen bazı hastalar ise kas krampı veya uyuşma ile karıştırabilen bir hastalıktır. Bacaklardaki huzursuzluk hissi dinlenme zamanlarında ortaya ?ıkar. Hem kadınları hem de erkekleri etkiler, herhangi bir yaşta başlayabilir ve yaşla birlikte şiddeti artar. Huzursuz bacak sendromu uyku kalitesini bozar, g?nd?z uykululuk haline yol a?abilir. Hastalık hareketsiz kalma ile ortaya ?ıkar: bir s?re uzanıldığında veya oturulduğunda ortaya ?ıkar. Hareket etme ile yakınmalar azalır: bazı hastalar ?nleyemedikleri bir hareket etme isteğinden bahsederler. Bacaklarını gerek yatakta hareket ettirmek gerekse birka? adım y?r?mekle yakınmalar azalır. Yakınmalar akşamları artar: g?nd?z saatlerine g?re akşamları aynı koşullarda yakınmalar daha yoğun izlenir. Uykuda bacak hareketleri sıktır: hastaların ?nemli bir kısmında uykuda bacak hareketleri sendromu olarak adlandırılan ayrı bir hastalık ile birlikteliği sıktır. Yaklaşık hastaların %80inde bu iki hastalık birlikte g?zlenir. Huzursun bacak sendromlu hastaların b?y?k kısmı yatmakta veya yatakta uyanık kalmakta g??l?k ?ekmektedirler. G?nd?z yapılan şekerlemelerde de hastalar sıkıntı yaşayabilmektedirler. Hastalardaki belirtiler bacaklarda ?nemsiz hafif yakınmalardan, depresyonu yol a?an, yaşamdan zevk alamama noktasına kadar giden geniş bir yelpazede kendini g?sterebilir. Hastalığın şiddeti zaman i?inde değişiklikler g?sterebildiği gibi bazı zamanlar kaybolup sonra yine ortaya da ?ıkabilir. Huzursuz bacak sendromu her yaşta hatta ?ocuklukta bile ortaya ?ıkabilir. ?ocuklarda b?y?meye bağlı ağrılar olarak algılanabilir. Hangi yaşta ortaya ?ıkarsa ?ıksın zaman i?inde ağırlığı genellikle artış g?sterir.
Huzursuz bacak sendromuna neden olan etmenler nelerdir?
Hastaların ?oğunda huzursuz bacak sendromune neden olan fakt?r?n ne olduğu tespit edilememektedir. Araştırmacılar beyinde dopamin seviyesinde dengesizlik olmasını sorumlu tutmaktadırlar. Ailesel ge?iş ?nemlidir. Yani anne babasında huzursuz bacak sendromu olanlarda bu hastalığın ortaya ?ıkma ihtimali daha y?ksektir. ?zellikle gen? yaşta huzursuz bacak sendromuna yakalanan hastaların bu hastalığı ?ocuklarına aktarma ihtimali daha y?ksektir. Gen haritalarının ?ıkarıldığı g?n?m?zde huzursuz bacak sendromunun da geni bulunmuştur. Stres ile hastaların yakınmaları daha da şiddetlenmektedir. Gebelik veya hormonal değişiklikler de ge?ici olarak yakınmaları artırabilir. Bazı kadınlar huzursuz bacak sendromu ile ilk olarak hamilelikte ?zellikle de hamileliğin son 3 ayında tanışırlar. İlk olarak hamilelikte bu yakınma ile karşılaşan hastalarda doğum yaptıktan 1 ay sonra yakınmalar geriler ve kaybolur. Huzursuz bacak genellikle altta yatan ?nemli bir hastalık ile birlikte değil iken bazen de periferik n?ropati, demir eksikliği veya b?brek yetmezliği ile birlikte g?r?lebilir.
Bu hastalara tanı nasıl konur?
Huzursuz bacak sendromu hastalar yakınmalarını kolay ifade edemedikleri, ?zellikle ?lkemizde doktorlar da tıp fak?ltelerinin ?oğunda ders olarak anlatılmayan bir hastalık olduğu i?in bu konuda yeterli eğitim almadıklarından kolay atlanabilen bir hastalıktır. Siz de kendinizde huzursuz bacak sendromu olup olmadığınından ş?phelenebilirsiniz. Aşağıdaki soruların iki veya daha fazlasına evet yanıtı veriyorsanız sizde huzursuz bacak sendromu olabilir:
Otururken veya uzanırken bacaklarınızda tanımlayamadığınız k?t? bir his oluyor mu? Bu his nedeniyle bacaklarınızı hareket ettirmek zorunda kalıyor musunuz?
Bacaklarınızı hareket ettirmek bu yakınmalarınızı azaltıyor mu?
Bu yakınmalarınız g?n?n ilerleyen saatlerinde daha fazla mı oluyor?
G?nd?z? uykunuz gelir mi? Kendinizi uykusuz hisseder misiniz?
Uykuda bacaklarınızı veya kollarınızı ritmik olarak hareket ettirdiğiniz s?ylenir mi?
Ailenizde huzursuz bacak sendromu tanısı konmuş kimse var mı?
Huzursuz bacak sendromu tanısı i?in ne yazıkki hen?z bir kan testi veya başka bir laboratuar testi yoktur. Doktorunuz gerek g?r?rse altta yatan nedene y?nelik bazı kan testleri veya diğer testler ?nerebilir. Huzursuz bacak sendromu nedeniyle uyku testi yapnak genellikle gerekmemektedir, ancak eşlik eden periyodik ekstremite hareketleri sendromunu tespit etmek i?in bir gece uyku testi yapılması amacıyla uyku laboratuarında kalmanız gerekebilir.
Huzursuz bacak sendromu nasıl tedavi edilir?
Demir eksikliği gibi altta yatan bir neden var ise unu tespit edip tedavi etmek huzursuz bacak sendromunu da tedavi edecektir ancak bu durum ?oğu zaman m?mk?n olamamaktadır. Bu durumda da tedavi amacıyla yaşam şekli değişikliği ?nerileri ve ila?lar ?n plana ?ıkmaktadır. Bazı bulantı ila?ları, depresyon ila?larının ?oğu ve kalsiyum kanal blokajı yapan ila?lar (tansiyon ve kalp hastalarında kullanılır) huzursuz bacak sendromunu k?t?leştirebilir. Ağrı kesici ila?lar işe yarayabilir, ılık banyo ve masaj yapmak şikayetleri azaltabilir, bacaklara sıcak veya soğuk (veya her ikisi d?n?ş?ml?) uygulamak bacaklarda rahatsızlık verici hissi azaltabilir. Gevşemek i?in meditasyon yapmak bazı hastalarda işe yarayabilmektedir. Aşağıda bir tabloda bulacağınız uyku hijyen kurallarına uymak hastaları rahatlatmaktadır.
Her g?n aynı saatte uyanın,
G?nd?z vakti olabildiğince aydınlık ortamlarda bulunun,
Sabah ?alışmaya başlamadan ?nce biraz y?r?y?ş yapın (İşe y?r?yerek gidebilirsiniz) G?nl?k y?r?y?ş s?resi ortalama 45 dakikadan kısa olmasın,
Aldığınız kafeini (Kahve, ?ay, ?ikolata) kısıtlayın. G?nde 2 fincandan fazla kahve i?meyin. Uykuya dalmakta veya s?rd?rmekte sorununuz varsa kafeini tamamen hayatınızdan ?ıkarın,
M?mk?n ise sigarayı azaltın, uyku ile ilgili sorununuz varsa sigarayı tamamen bırakmaya ?alışın,
Alkol alımını kısıtlayın. Uyku ile ilgili sorununuz varsa alkoll? i?eceklerden tamamen uzaklaşın,
Uykunuz gelirse g?nd?z vakti kısa s?reli uyuyabilirsiniz ama gece uykusuzluk ?ekiyorsanız g?nd?z uyumamalısınız,
Yatak odanızı uyuma ve cinsellik dışında kullanmayın, yatak odanızı ?alışma odası olarak kullanmamalısınız,
Yatak odanız ısı, ışık ve g?r?lt? a?ısından sizi rahat ettirecek şartlarda olmalıdır,
Uykuya uyanmayı arzu ettiğiniz zamandan 9 saat ?nce başlayın
Uyumadan 1 saat ?nce g?nl?k aktiviteyi bitirin, 15 dakika boyunca o g?n yaşadığınız sıkıntıları, başarıları ve mutlulukları bir kağıda yazın sonra 45 dakika boyunca gevşemeye ?alışın, uyarıcı olmayan şeyler yapın (hafif şeyler okuyun, klasik m?zik dinleyin, ılık k?p?kl? bir banyo yapın, meditasyon yapın, 1 bardak ılık ballı s?t i?in)
Sonra yatağa girin, g?zlerinizi kapatıp uykuya dalmanın keyfini ?ıkarın
Eğer yaklaşık 15 dakika s?reyle uykuya dalamadıysanız kalkın ve başka bir odaya gidin ve uykunuz gelinceye kadar gevşemeye ?alışın, uykunuz gelince tekrar yatağa gidin. Bu durum tekrar edebilir ama mutlaka her g?n aynı saatte uyanmaya ?zen g?sterin.
Uzm. Dr. B?lent ?İFT?İ
G?ğ?s Hastalıkları
Kolay gelsin arkadaşlar bu bazı hastalık lar'ın ?rneği daha fazlası daha sonra.